Zaman dediyimiz hiss əslində bir anı bir başqa anla müqayisə etmə üsuludur. Bunu bir misalla açıqlaya bilərik: Bir cismə vurduğumuzda ondan səs çıxar. Eyni cismə bir daha vurduğumuzda yenidən səs çıxar. Adam birinci səs ilə ikinci səs arasında bir müddət olduğunu düşünər və bu müddətə "zaman" deyər. Halbuki ikinci səsi eşitdiyi anda, birinci səs yalnız zehinindəki bir xəyaldan ibarətdir. Yalnız yaddaşında var olan bir məlumatdır. Adam yaddaşında olanı yaşadığı anla müqayisə edərək zaman qəbulunu əldə edər. Əgər bu müqayisə olmasa zaman hissi də olmayacaq.
Başqa bir misal: adam otağa qapıdan girib, sonra da otağının ortasındakı bir kresloya oturan bir insanı gördüyündə müqayisə edər. Gördüyü insan kresloya oturduğu anda onun qapını açması, otağının ortasına doğru getməsi ilə əlaqədar görüntülər yalnız beyində yaranan bir məlumatdır. Zaman hissi kresloya oturan insanla bu məlumatlar arasında müqayisə edilərək ortaya çıxar.
Qısacası, zaman beyində saxlanan bəzi məlumatlar arasında müqayisə edilməklə var olur. Əgər bir insanın yaddaşı olmasa, beyni bu cür şərhlər etməz və dolayısı ilə zaman qəbulu da meydana gəlməz. Bir insanın "mənim otuz yaşım var” deməsinin səbəbi beynində bəhs etdiyi otuz ilə aid bəzi məlumatların yığılmasıdır. Əgər yaddaşı olmasa, bir zaman hissi olduğunu düşünməyəcək, yalnız yaşadığı bir "an" ilə əlaqədə olacaq ki, bu da çox əhəmiyyətlidir.
0 şərh:
Отправить комментарий